Basketbol Tüm Terimleri

ADVANCING THE BALL : Sayı girişiminden önce bir takımın topu kendi savunma sahasından hücum sahasına dribbling veya pas ile geçirmesi.

AIR BALL : Yapılan bir sayı girişiminde, topun arkalığa veya çembere değmemesi.

ALL-AMERICAN TEAM : Bütün ülkelerdeki koç ve spor yazarlarının oyları ile o yılın en iyi kolej oyuncuları arasından seçilen All Star takımı.

ALL-CONFERENCE TEAM : Her yıl ülkenin tüm kolej koçları ve spor yazarlarınca her bölgenin en iyi oyuncuları arasından seçilen takım. Bu oyuncular sezon sonunda özel ödüller alırlar. Bu takım sadece oyuncuları onore etmek için kurulur, maç yapmaz.

ALLEY-OOP : Topun çemberin üzerine doğru pas olarak atılıp, potaya yakın oyuncu tarafından havada yakalanıp smaçla tamamlanması.

ARC : Kavis. Şut stilinin öğretimindeki en önemli kavramlardandır. Top çembere giderken düz değil, havada kavis çizerek gitmelidir.

ASSIST : Sayı pası, sayıyla sonuçlanan pas.

ATTEMPT : Girişim, teşebbüs
B
BABY HOOK : Yarım çengel atışı.

BACKBOARD : Çember ve aksamını tutan dikdörtgen şeklindeki cam, mika veya tahtadan yapılmış levha, arkalık.

BACK COURT : Arka saha. Bir takımın savunma yaptığı yarı saha.

BACK-DOOR PLAY : Savunma oyuncusu tarafından çok yakından marke edilen bir hücum oyuncusunun topu almak için önce üç sayı çizgisine doğru hareket edip, birden hız ve yön değiştirerek potaya hareketlenmesi ve topu dip çizgi yakınlarında alması.

BALANCED OFFENSE : Dengelenmiş hücum düzeni. Hücum takımının bazı oyuncularının iyi şut atabilecekleri pozisyonlara, diğerlerinin de hücum ribaunduna girebilecek pozisyonlara yerleştirilmesi.

BALL : Top.

BALL CONTROL : İyi bir atış fırsatının bulunmasına kadar hücum takımının topu hakimiyetinde bulundurması.

BALL HANDLING : Top hakimiyetini kaybetmeden paslaşmak, topu tutmak ve kontrol etmek.

BALL HAWK : Rakip oyunculardan saldırgan savunma yaparak çok top çalan savunma oyuncusu.

BALL SIDE : Top tarafı.

BANK SHOT : Potalı şut, arkalığa çarptırılarak atılan şut.

BASEBALL PASS : Tek elle kafanın arkasından, kulağın hizasından geçirilerek genellikle hızlı hücum başlangıcında atılan pas.

BASE LINE : İki potanın altından geçen, sahayı sınırlayan dip çizgiler.

BASKET : Sepet, çember.

BASKET HANGER : Hücum potasına hep yakın oynayan veya hücum potasına doğru boş bir atış için koşan oyuncu.

BEHIND-THE-BACK PASS : Oyuncunun topu arkasından geçirerek tek elle attığı pas.

BELLY UP : Yakın savunma yapma, hücumun içine girme.

BIDDY BASKETBALL : Erkeklerde 9-12, kızlarda 9-13 yaş arası çocukların katıldığı özel lig.

BLIND PASS : Atılacağı yerin tersine bakılarak atılan pas.

BLOCKED SHOT : Savunma oyuncusunun hücum tarafından yapılan bir atışı elden çıktıktan sonra ve çember seviyesinin üzerinden aşağıya inişe geçmeden önce kesmesi, topun çembere gidişini engellemesi.

BLOCKING OUT : Kaçan bir atıştan sonra savunma oyuncusunun, ribaundu alabilmek için hücum oyuncusuna sırtıyla çarpıp potadan uzakta durdurması. (Box-Out)

BLOWING A SHOT : Çok kolay sayı olabilecek bir atışın kaçırılması.

BOMB : Uzak mesafeden atılan şut.

BONUS : Prim.

BOUNCE PASS : Yere çarptırılarak verilen pas.

BOX-AND-ONE DEFENSE : Dört savunma oyuncusu kutu şeklinde bölge savunması yaparken, bir oyuncu da karşı takımın en skorer oyuncusunu adam adama savunur.

BOXER S SHUFFLE : Savunma duruşunda yana, ileri, geri kayma.

BOXING OUT : "Blocking out" teriminin eş anlamlısı.

BREAKAWAY : Bir hücum oyuncusunun, savunma kendi sahasına gelmeden önce hücum sahasına koşup topu alması. Bu hızlı hücumun bir parçasıdır.

BREAK THE ICE : İlk sayıyı atma.

BUCKET : Çember.

BUFFER ZONE : Serbest atış bölgesi veya 3 saniye koridoru.

BURN : Güzel bir çalımla savunmacıyı çembere doğru geçip sayı atmak.

BURNING THE NETS : Fileleri yakmak. Bir oyuncu arka arkaya sayılar yaptığında kullanılan bir deyim.

BUZZER : Periyot veya devrenin bittiğini belirten korna sesi
C
CENTER : Bu hücum oyuncusu aynı zamanda "pivot" olarak da adlandırılır. Potaya yakın oynayan bu oyuncu, takımın en uzun boylu oyuncusudur.

CENTER JUMP : Hava atışı. (Jump ball)

CHANGE-UP : Dribbling yaparken veya koşarken, yön veya hız değiştirmek.

CHARGING : Toplu oyuncunun sabit duran savunmacıya çarpması, hücum faul.

CHARITY STRIPE : Serbest atış çizgisi.

CHART : İstatistik.

CHASER : Bölge savunmasının önünde oynayıp, saldırgan savunması ile rakip oyuncuları kötü pas atmaya zorlayan oyuncu.

CHEST PASS : Göğüs pası.

CHIPPIE : Hiçbir zaman kaçırılmayacak, yakın mesafeden yapılan atış.

CLEAR OUT : Dört hücum oyuncusunun sahanın bir tarafına toplanıp, elinde top olan oyuncuya hareket edecek boş alan bırakması.

CLOGGING THE MIDDLE : Savunma takımının, rakip takıma potaya yakın atış şansı vermeyecek şekilde potanın önünde kümelenmesi.

CLOSELY GUARDED : Savunmacının hücum oyuncusuna çok yakın oynaması.

COACH : Antrenör.

CONDITIONING : Fiziksel dayanıklılığı arttırmak için yapılan çalışma şekilleri.

CONFERENCE : Lig.

COOL : Sakin.

CORNER : Oyun sahasını sınırlayan dip çizgiler ile yan çizgilerin birleştiği köşeler.

CORNER SHOT : Köşeden atılan şut.

COURT : Saha.

COVERING A MAN : Rakip oyuncuyu savunmak.

CRACK THE DEFENSE : Savunmayı çatlatmak. Savunmanın zayıf yerini yakalayıp, oradan sayı aramak.

CRASH THE BOARDS : Potayı parçalamak. Kaçan bir hücum sonrası ribaundu alıp tekrar tekrar atış yapmak.

CRISSCROSS PLAY : İki hücum oyuncusunun, elinde top olan hücum oyuncusunun önünden ayrı yönlere doğru ("X" çarpı şeklinde) hareket etmesi.

CROSS-COURT PASS : Hücum sahasının bir yanından ötekine pas.

CROSSOVER DRIBBLE : Elinde top olan oyuncunun, topu bir elinden ötekine dribbling yaparak alması. Dribbling yaparken el değiştirme.

CURTAIN TIME : Kapatılamayacak kadar büyük fark olunca maç bitti gözüyle bakma.

CUTTING : Top almak veya bir alanı boşaltmak için topsuz hücum oyuncusunun yaptığı hareket.
D
Defense kelimesinin kısaltması, savunma.

DEAD BALL : Ölü top. Topun oyunda olmadığı zamanki durumu.

DEADLY SHOOTER : Öldürücü şutör. Çok seyrek şut kaçıran oyuncular için kullanılır.

DEAL : Hücum sahasında oyuncuların pas yapması.

DEFENSE : Savunma.

DEFENSIVE SIGNALS : Savunma ile ilgili işaretler. Bazı takımlar oyun sırasında özel işaretler kullanarak savunma stratejilerini değiştirirler.

DEFENSIVE STANCE : Savunma sırasında el ve ayakların bulunması gereken pozisyon. Savunma duruşu.

DEFENSIVE TRIANGLE : Savunma üçgeni. Üç savunmacının 3 saniye koridorunda üçgen şeklinde savunmaya yerleşmesi.

DELAY OF GAME : Topun canlı olduğu zamanı azaltmaya çalışmak.

DENNY : Savunmada topla adamın arasında olup, hücumcuya top aldırmama pozisyonu.

DIAMOND-AND-ONE : Baklava ve bir. Kutu ve bir savunma şeklinin benzeri. Dört savunma oyuncusu baklava şeklinde dizilip bölge savunması yaparken öteki oyuncu rakip takımın en skorer oyuncusunu adam adama savunur.

DISH : Çembere doğru dalış yapan oyuncunun boş arkadaşlarına pas vermesi.

DISQUALIFIED PLAYER : Faul limitini dolduran oyuncunun bir daha oyuna dönmemek üzere dışarı çıkarılması. Bu limit NBA de 6, Avrupa basketbolunda ise 5 fauldür.

DOUBLE DRIBBLE : Top sürme hakkını kullanıp topu tutan oyuncunun tekrar dribblinge başlaması. Bu kurallara aykırı bir durumdur.

DOUBLE FIGURES : Tutulan istatistikteki 2 ayrı hanede birden 10 veya daha fazla değere sahip olma. Örnek :Savunma ribaundu 12, sayı 11 gibi.

DOUBLE FOUL : İki rakip oyuncunun aynı zaman diliminde karşılıklı faul yapması.

DOUBLE -HEADER GAME : İki ayrı maçın arka arkaya aynı salonda oynanması.

DOUBLE PIVOT : İki pivot (veya center) ile yerleşilen hücum sistemi.

DOUBLE PUMP : Üst üste 2 şut feyki (pompa feyki) yapmak.

DOUBLE SCREEN : İki hücum oyuncusunun birbirine yakın durup diğer bir hücum oyuncusuna hoş bir atış imkanı yaratmak için perdeleme yapması.

DOUBLE-TEAM : İki savunma oyuncusunun bir hücum oyuncusunu sıkıştırması.

DOWNCOURT : Oyunun cereyan ettiği sahaya uzak olan bölüm.

DOWN LOW : Alçak post bölgesi.

DOWN THE MIDDLE : Bir hücum oyuncusunun kendi sahasından diğer potaya doğru koşarak veya dribbling ile ilerlemesi.

DOWNTOWN : Potaya şut atılamayacak kadar uzak olan bölge.

DRIBBLING : Top sürme.

DRIVE-IN : İçeri dalış yapmak. Hücum oyuncusunun potaya doğru dribbling ile dalıp atış fırsatı araması.

DUMMY OFFENSE : Hücum setinin savunmasız çalışılması, (5 e 0) veya set çalışması sırasında savunmanın top kapma hakkı olmayıp, sadece hücum oyuncusunu takip etme.

DUNKING THE BALL : Smaç yapmak. Topu çemberin içine doğru kuvvetlice bastırmak.
E
ERASER : Silici, çok iyi top kesen oyuncu.

END LINES : Dip çizgi.

EXCESSIVE TIMEOUT : Kuralların izin verdiği mola sayısından fazla mola kullanma hali; bu durumda koç teknik faul alır ve karşı takım iki faul atışı kullanıp kenardan topa sahip olur.

EXTRA PERIOD : Uzatma devresi.

EYES FAKES : Göz ile yapılan aldatma.
F
FADEAWAY JUMPER : Geriye doğru sıçrayarak şut atabilen oyuncu.

FAKES AND FEINTS : Savunmacının dengesini bozmak için göz, kafa ve/veya vücut ile yapılan aldatma hareketleri.

FALL AWAY SHOT : Kesilmemek için geriye düşerek yapılan atış.

FANCY DAN : Seyircinin gözüne hoş gelecek oyun ve atışları yapan oyuncu.

FAST BREAK : Hızlı hücum.

FIBA : Uluslararası Basketbol Federasyonu.

FIELD GOALD MADE : Başarılmış 2 veya 3 sayılık atış.

FIELD GOALD ATTEMPT : 2 veya 3 sayı için kullanılan atış. (Girişim)

FIELD GOALD PERCENTAGE : 2 veya 3 sayılık atış yüzdesi.

FILLING THE LANES : Fast break te kulvarların doldurulması.

FINGER ROLL : Topun parmaklardan yuvarlanarak çembere bırakılması.

FIREHOUSE BASKETBALL : En hızlı fast break sistemi, 5 oyuncu da çok süratli karşı sahaya koşar.

FIRE THE ROCK : Çok yüzdeli şut atma.

FIVE MAN FAST BREAK : Her oyuncunun belli bir görevi olduğu organize edilmiş fast break.

FIVE MAN WEAVE : 5 Oyuncu ile yapılan örme.

FLOATING : Hücum gücü zayıf olan bir oyuncuyu savunurken diğer oyunculara rahatça yardım edebilecek bir pozisyonda bulunmak.

FLOATING A PASS : Yüksekten ve yavaşça atılıp, kolay yakalanacak pas.

FOLLOW THROUGH : Pas verirken veya şut atarken el ve parmakların topun gidiş yolunu takip etmesi.

FOOTWORK : Ayak çalışması.

FORMATION : Hücum ve savunmada yerleşim düzeni.

FORWARD : Forvet, ekstrem oyuncu.

FORWARD WALL : Potaya yakın oynayan 3 uzun oyuncunun oluşturduğu blok.

FOUL : Faul.

FOUL SHOT : Serbest atış.

FOUR CORNER : North Caroline coach'u Dean Smith in popüler olmasını sağladığı, maçı önde götüren takımın zaman geçirmek için kullandığı oyun.
Hücum sahasının
her köşesine 1 oyuncu yerleşir. Oyun kurucu da ikili sıkıştırma gelene kadar ortada topla oynayıp sonra pas verip tekrar alır.

FREE FOUL : Faul yapılanın avantajının kaybolmaması nedeniyle çalınmayan faul. Avantaj kuralı.

FREE THROW : Serbest atış.

FREE THROW LANE : Serbest atış bölgesi veya üç saniye koridoru.

FREE THROW LINE : Serbest atış çizgisi.

FREEZE : Hücum takımının zamanı kullanmak için topun hakimiyetini atış süresinin sonuna kadar sürdürmesi.

FULL COURT : Tam saha, tüm basketbol sahası.

FULL COURT PRESS : Tam saha baskı.

FUNDAMENTALS : Basketbolun temel kural, teknik ve stratejileri.
G
GARBAGE MAN : Çöpçü, çok yakın ve savunmasız atışları sayı yapan oyuncu.

GET BACK : Geri koş.

GETTING POSITION : Pozisyon almak. Başarılı bir hücum veya savunma hareketi yapmak için doğru bir yerde olmak.

GIRLS BASKETBALL : Bayan basketbolu.

GIVE-AND-GO : Ver kaç. Pası veren oyuncunun potaya doğru hareketlenmesi.

GIVE ONE : Rakip takımın hızını kesmek için faul sokamayan oyuncuya kasten faul yapma.

GOAL TENDING : Çember seviyesinin üzerindeki topun inişi sırasında savunmanın topu kesmek amacıyla dokunması. (Hakem sayı verir)

GO COAST-TO-COAST : Savunma ribaundunu alan oyuncunun topu dribbling ile hücum sahasına kadar götürüp sayı yapması.

GO TO THE BOARDS : Ribaund yapmak üzere potaya gitme.

GREEN PLAYER : Tecrübesiz oyuncu. (Rookie)

GUARD : Takımının hücum sistemini yöneten oyuncu.

GUARDING : Rakip oyuncuyu savunma.

GUNNER : Hiç pas vermeyip topu hep kendi kullanan bencil oyuncu.
H
HALF : Devre.

HALFCOURT : Yarı saha.

HALF TIME : Devre arasındaki dinlenme süresi.

HAIL MARY : Ancak Tanrının yardımı ile sayı olabilecek atış.

HAND CHECK : Rakibi "eliyle kontrol" ederek savunma yapmak.

HANDOFF : Elden ele verilen pas.

HAND SIGNALS : El ve parmaklarla gösterilen işaretler.

HANGER : Takımı geri koşarken, hücum sahasında kalıp pas bekleyen oyuncu.

HASH MARKS : Orta saha çizgisinin iki tarafında, yan çizgilerin üzerinde işaretlenmiş çizgiler. Kolej liginde, baskı yapılan toplu oyuncunun bu çizgiyi 5 sn.de geçmesi gerekir. Aksi halde 2 oyuncu arasında hava atışı yapılır.

HATCHHET MAN : Baltalı adam. Çok sert faul yapan oyuncu.

HEAD FAKE : Kafa ile yapılan aldatma hareketi.

HEADY PLAYER : Rakibin hatalarından yararlanmasını bilen zeki oyuncu.

HELD BALL : Her iki takımdan birer oyuncu aynı anda topu tutarsa, hakem tutulmuş top kararı verip hava atışı yaptırır.

HELP : Savunmada yapılan yardım.

HELP SIDE : Yardım tarafı.

HELP AND RECOVER : Savunmada yardıma gidip tekrar kendi adamına geri dönmek.

HESITATION : Tereddüt. Hücumda; kekeleme adımı, savunmada ise hücum oyuncusunu şaşırtmak için yapılan eskrimci hareketi.

HIGH FIVE : 2 oyuncunun ellerini havaya kaldırarak (ellerine) vurmaları. (Örneğin yapılan bir smaç sonrası)

HIGH POST : Yüksek post, faul çizgisinin olduğu bölge veya oradaki oyuncu.

HOOK SHOT : Çengel atışı.

HOOP OR HOOPS : Çember veya kabaca, basketbol maçı.

HORSE : At. Bütün zor işleri yapan oyuncu; en skoreri savunan, ribaund alan ve pota altından sayı üreten oyuncu.

ICE : Buz; sahanın en sakin, telaşa düşmeyen oyuncusu için söylenir.

INSTANT OFFENSE : Bir yedeğin oyuna girer girmez sayı yapmaya başlaması.
j
JUMP BALL : Hava atışı.

JUMP SHOT : Zıplayarak atılan şut.

JUMP STOP : Zıplayarak yapılan duruş. Tek zamanlı duruş.

JUMP SWITCH : Toplu oyuncuya perdeleme yapıldığı sırada perdelemeyi yapan hücumcuyu savunanın zıplayarak (90 derecelik açı ile) dribblingçinin karşına çıkıp adam değişmesi.

K

KEY : Ampul, 3 saniye koridoru ve faul atış çizgisine bağlı yarım daire.

KICK IT OUT : Pota altında atış şansı olmayan oyuncunun dışarıda bulunan arkadaşına pas atması.

KILLING THE CLOCK : Zaman öldürmek; galip durumdaki takımın 24 saniyelik hücum hakkını sonuna kadar kullanması.